Cennet mekan üstadımız Nevşehirli Hacı Abdullah GÜRBÜZ (ks) bir sohbetlerinde şöyle buyurmuştur ;
Şunu bilmenizde fayda var. Münafıkların içerisinde yetişir evliyalar. Çünkü bir insanı herkes severse bu o adamın münafıklığındandır. Bir insanı kimse sevmezse bu da o adamın kötülüğünden, cahilliğindendir. Bazı insanlar sever bazısı da sevmezse bu o insanın müminliğindendir. Çünkü doğru söylediği zaman doğru olan insanlar sever, eğriler sevmez. Münafıklar doğru söyleyene de eğri söyleyene de “Sen haklısın” der. Her iki tarafa da hoş görünmeye çalışır.
Şu Aksaray’a geldik. Sorsam Aksaraylıya;
– Nereye gidelim, nereyi gezelim, diye.
Deseler ki;
– Burada bir Somuncu Baba (Şeyh Hamid-i Veli) var. Evliyaullah’tan, Kutbul Cihan! Aynı zamanda Seyyid’dir, aynı zamanda keşfi kerameti Bursa da açığa çıkmıştır…
Ne kadar memnun oluruz.
Ulu Caminin yapılması bittikten sonra, bir Cuma günü açılış merasimi yapılacağı ilân edildi. O gün başta padişah Yıldırım Bâyezîd Han, damadı büyük âlim ve veli Seyyid Emir Sultan, Molla Fenârî Hazretleri, ulemadan pek çok kimse ve Bursalılar Ulu Camiyi doldurdular. Yıldırım Bâyezîd Han, caminin açılış hutbesini okumak üzere Emir Sultan’a vazife verdiğinde, Emir Sultan;
–Sultanım! Zamanın büyük âlimi burada iken, Bizim hutbe okumamız uygun değildir. Bu cami-i şerifin açılış hutbesini okumaya lâyık zât şu kimsedir diyerek, Somuncu Baba’yı gösterdi.
Somuncu Baba, padişahın emri üzerine minbere doğru yürüdü. Emir Sultan’ın yanına gelince;
– Ey Emir’im, niçin böyle yapıp Beni ele verdiniz? Beni niye açığa çıkardınız? Bana niye böyle büyük vazifeyi verdiniz. Ben insanlardan gizleniyordum. Ahiret’te sultan olmak istiyordum, dedi.
O da; “Senden ileride bir kimse göremediğim için öyle yaptım” cevabını verdi.
Somuncu Baba fırında çalışıyordu. Fırınına merkebiyle dağdan odun getirir, onunla ekmekleri pişirirdi. Ekmek küfesini sırtına alarak; “Somun! Mü’minler somun!” diye söyler, geçimini bu yolla sağlardı. Halk, bu fırıncıya “Somuncu Baba” der ve pişirdiği ekmeğin lezzetine doyamazlardı. Fırının bitişiğinde de, ibadet ettiği bir odası vardı. Odanın kıble cihetinde de, nefsini terbiye etmek için kullandığı bir Çilehanesi mevcut idi. O durumunu Bursa’da kimseye bildirmedi. Hep, halk içinde Hak ile olmaya gayret etti.
Ulu Caminin inşası sırasında, çalışan işçilerin ekmek ihtiyacını Somuncu Baba temin etmiştir. Ekmeği katiyen bitmezdi. Yiyen insanların karnı doyar. Hastalarda şifa bulurdu.
Somuncu Baba, hutbede; “Bazı âlimlerin, Fatiha-i Şerîfe’nin tefsirinde müşkülatı, anlayamadığı kısımlar vardır. Onun için bu surenin tefsirini yapalım” buyurarak, Fatiha suresinin yedi türlü tefsirini yaptı. Herkes hayretinden şaşırıp kaldı.
Başta Molla Fenârî Hazretleri;
“Somuncu Baba, önce bizim Fatiha suresinin tefsirindeki müşkilimizi keramet göstererek halletti. O’nun büyüklüğüne, bu yedi çeşit tefsir, âdil bir şâhiddir. Fatiha’nın ilk tefsirini cemaatin hepsi anladı. İkinci tefsirini bir kısmı anladı, üçüncü tefsîri anlayanlar çok az idi. Dördüncü ve sonrakileri anlayanlar içimizde yok idi”, demekten kendini alamamıştır.
Cuma namazından sonra bütün cemaat, Somuncu Baba’nın elini öpmek, duasını almak istedi. Cemaatin bu arzusunu kıramayan Somuncu Baba Hazretleri, kapıda durdu. Ulu Caminin üç kapısından çıkan herkes;
“Ben Somuncu Baba’nın elini öpmekle şereflendim” demiştir. Somuncu Baba, yine keramet göstererek, Allah-ü Teâlâ’nın izniyle her üç kapıda da aynı anda bulunarak cemaate elini öptürmüştür.
İşte gördüğünüz gün bu gündür. Somuncu Baba, durumunun anlaşılması üzerine; “Sırrımız ifşa olup, herkes tarafından anlaşıldı.” diyerek, Bursa’dan kaçmıştır. Oradan Kayseri’ye gitmiş, ondan sonra Aksaray’a gelmiştir. Hac farizasını yapmış. Hacı Bayram-ı Veli Hazretlerini yetiştirmiş ve burada çilehanesini yapmıştır.
Cüneyd-i Bağdâdi Hazretleri de katıldığı bir cenaze töreninde;
“Çok kişi kendilerini şeyh olarak, nakip olarak, nukabba olarak, halife olarak, zakir olarak gösterdi. Ama ahirete hiç olarak gittiler. Dünya da iken öyle hiç olanları gördüm ki ahirette sultan olmuşlar” deyince…
Etrafındakiler;
“Aman Efendim nasıl olur?” dediler.
Cüneyd-i Bağdâdi ise şöyle cevap verdi;
“Şeyhim diyen bazı kişilerin cenazelerine katıldım. Ne peygamberlerden, ne sahabelerden, ne piranlardan ve ne de manevi erbaptan kimsenin iştirak ettiğini görmedim.
Bir de şu zâtın cenazesine bakın görüyor musunuz? Bütün enbiyalar, sahabeler, piranlar ve melekler cenazesinde. İşte bu zât ahirete sultan olarak gidiyor. Benim ise halim ne olacak ona ağlıyorum.”
İşte Somuncu Baba Cüneyd-i Bağdâdi Hazretlerinin kastettiği ahiret sultanlarındandır.
Gördünüz, iyi insanlar; yalan söylemezler, yemin etmezler, içki içmezler, kumar oynamazlar, zina yapmazlar. Kötülük yapıldığı zaman bu evliyalar onların içerisinde daha da güzel olabilmek için yerden yirmi, yirmi bir basamak aşağıya çile damı yaptırırlardı. Ve ikindi güneşi batarken, ancak gözükürlerdi. Burada ibadet ve taatla meşgul olurlardı. Aradan yedi yüz sene geçtiği halde o mübarek zâtlar unutuluyor mu? Hala, Aksaray dediğin zaman Somuncu Baba, Bursa dediğin zaman Somuncu Baba geliyor aklımıza…
Nuri KÖROĞLU